Ewa Dyszlewicz
Blue

Dyplom magisterski zrealizowany w III Pracowni Fotografii (prof. Piotr Wołyński), VII Pracownia Fotografii (prof. Krzysztof J. Baranowski)
Blue, instalacja
— wydruk solwentowy: 3,5 x 5 m (rozmiary zmienne)
Wieżyczka strażnicza w Starych Kiejkutach, cyfrowy wydruk fotograficzny modelu CGI, 150 x 100 cm
— niebieskie oświetlenie
Praca Blue nawiązuje do sprawy tajnego ośrodka CIA w Polsce, gdzie w latach 2002-2003 przetrzymywani byli podejrzani o terroryzm więźniowie. W 2014 roku rząd amerykański odtajnił raport dotyczący tortur jakim poddawane były osoby zatrzymane po wydarzeniach z 11. września 2001 roku. Część dokumentu poświęcona została Detention Site Blue, która odnosi się̨ do ośrodka wojskowego w mazurskiej wsi Stare Kiejkuty. W 2014 Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu z powództwa dwóch byłych więźniów: Palestyńczyka Abu Zubaydah oraz Saudyjczyka Abd Al-Rahim Al-Nasiriego uznał Polskę winną nadużyć. Władze kraju powstrzymały się od jednoznacznych wyjaśnień w tej kwestii.
Ujawniony raport zawiera wiele niewiadomych. Zakreślone słowa, zdania, niekiedy całe strony nie pozwalają w pełni zapoznać się z jego pierwotną treścią. Z tekstu dokumentu, który rozliczyć się miał z drastycznymi praktykami śledczych, wyłania się wciąż niejasny obraz sytuacji. Niejednoznaczna w sprawie jest także rola Polski, szczególnie z uwagi na historię jej państwowości i kultywowane wartości. Do tego aspektu nawiązuje pierwszy element instalacji – wielkoformatowa kompozycja, na którą składają się wymazane fragmenty dotyczące ośrodka w Kiejkutach. Praca staje się punktem wyjścia do refleksji nad percepcją rzeczywistości w dobie informacyjnego chaosu; z kolei gest kopiowania ocenzurowanych treści i ich kompozycja w nową formę, tym razem wizualną, nawiązuje do idei obrazów technicznych jako metakodów języka.
W pierwotnym założeniu podróż do Kiejkut zaowocować miała dokumentacją fotograficzną miejsca, którego istnienie w publicznym dyskursie wciąż nie zostało potwierdzone. Ze względu na swój szczególny charakter znaczeniowy motywem głównym stać się miała wieżyczka strażnicza. Jednakże z uwagi na prewencyjne działanie ochraniających ośrodek służb, wykonanie zdjęcia okazało się być niemożliwe. Należy przy tym zaznaczyć, iż cały teren bazy widoczny jest szczegółowo na satelitarnych widokach, udostępnianych przez popularne platformy map internetowych.
Doświadczenie to stało się bodźcem do kolejnych poszukiwań na polu współczesnych metod fotograficznego obrazowania. Redefinicja medium w kontekście rewolucji cyfrowej niesie za sobą zmiany dotykające samej jego natury. Fotografia cyfrowa w samej swej istocie jest bowiem tworem abstrakcyjnym, kodem interpretowanym przez odpowiednie narzędzia. W tym środowisku technicznym indeksykalny charakter medium przestaje obowiązywać, a obraz – odwołując się koncepcji obrazów technicznych Viléma Flussera – staje się płaszczyzną wyobrażeniową. Stąd decyzja o zastąpieniu tradycyjnej dokumentacji na rzecz realizacji modelu kiejkuckiej wieżyczki strażniczej w technice CGI jako post-fotograficznego zapisu rzeczywistości.
Ostatnim elementem instalacji jest wykorzystanie niebieskiego oświetlenia, które wyodrębniając miejsce ekspozycji z otoczenia, podkreśla napięcia między poszczególnymi elementami. To przestrzeń do rodzącej się dyskusji na temat statusu prawdy w epoce post-internetu, jak również roli obrazu, którą odgrywa w kształtowaniu się percepcji współczesnej rzeczywistości.