W dniach 21-22.10.2019 w siedzibie Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 29, odbędzie się Konferencja Naukowego Towarzystwa Fotografii: Akademickie przestrzenie fotografii.
W bieżącym roku przypada jubileusz 100-lecia zinstytucjonalizowanego systemu nauczania fotografii w Polsce w systemie szkolnictwa wyższego. Pierwszą jednostką o niebagatelnych zasługach dla rozwoju fotografii, zarówno w obszarze artystycznym jak i teoretycznego namysłu nad nią, był prowadzony przez Jana Bułhaka Zakład Fotografii Artystycznej na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie, działający w latach 1919-1939. Drugim w Polsce ośrodkiem kształcącym fotografów w systemie szkolnictwa wyższego był Lwów. W 1921 roku na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej został utworzony Instytut Fotografii, kierowany najpierw przez Henryka Mikolascha, następnie Witolda Romera. Trzecią wreszcie instytucją kształcącą w zakresie fotografii była Pracownia Fotografii przy Katedrze Archeologii Klasycznej na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, prowadzona przez Józefa Świtkowskiego od 1921 roku. Choć wymienione trzy jednostki stanowiły kluczowe dla rozwoju polskiej fotografii zaplecze artystyczne i naukowe to należy odnotować, że w tym samym roku co w Wilnie również w poznańskiej Szkole Sztuk Zdobniczych otwarto wydział fotografii, którym kierował Bronisław Preibisz. Wydział ten wprawdzie istniał zaledwie do 1921 roku, a Szkoła Sztuk Zdobniczych była jednostką kształcącą na poziomie średnim, jednak dzisiaj jej tradycja jest kontynuowana w Katedrze Fotografii Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Przedwojenny system nie został odtworzony w okresie PRL-u. Fotografia była wieloaspektowo wykorzystywana w różnych jednostkach naukowych, lecz nie można mówić w tym okresie o istnieniu szkolnictwa artystycznego w jej zakresie. Wobec braku ciągłości szkolnictwa wyższego w dobie PRL-u, rolę kształcenia kadr przejmowały takie organizacje jak Związek Artystów Fotografików, Polskie Towarzystwo Fotograficzne, a także czasopisma, muzea, galerie i dobrze prosperujący ówcześnie ruch sympozjalny. Niebagatelną rolę odegrała również działalność krytyków nierzadko operujących modelem krytyki postulatywnej, której celem było kształtowanie odpowiednich postaw. Ostatecznie słabości okresu powojennego zostały przełamane po 1989 roku, nastąpiła szeroka restytucja szkolnictwa artystycznego w zakresie fotografii zarówno w szkolnictwie publicznym jak i prywatnym. Jednocześnie nastąpiło ożywienie w obrębie akademickich badań nad teorią i historia fotografii, które są obecnie podejmowane przez przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych.
Celem obrad będzie wzbudzenie refleksji nad tytułowymi „akademickimi przestrzeniami fotografii”, które wyznaczały i wyznaczają modele praktykowania fotografii, teoretycznego namysłu i dydaktycznej metodyki. Jeżeli niegdyś Rosalind Krauss pytała o „dyskursywne przestrzenie fotografii”, determinujące odbiór fotograficznych obrazów, to dziś chcemy się krytycznie przyjrzeć szeroko rozumianej, akademickiej instytucji, która dyscyplinuje, klasyfikuje fotografię, a także staje się generatorem nowych zjawisk.
HARMONOGRAM:
PONIEDZIAŁEK
10:30 – 11:00 rejestracja prelegentów
11:00 Powitanie gości i rozpoczęcie konferencji
Fotografia w nauczaniu artystycznym: historia i teraźniejszość szkolnictwa fotograficznego w Polsce
11:15 Teoria fotografii a praktyka artystyczna i amatorska we Lwowie 1920-1930
— prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz (Instytut Sztuk Audiowizualnych, Uniwersytet Jagielloński)
11:45 Niechciane „Panny Lajkowiczki”. O edukacji fotograficznej kobiet w polskim dwudziestoleciu międzywojennym
— dr Weronika Kobylińska-Bunsch (Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Warszawski)
12:15 Ćwiczenia z fotografii. Nauczanie fotografii na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 50. i 60. w pracowniach Oskara Hansena, Wojciecha Zamecznika i Jerzego Jarnuszkiewicza
— mgr Karolina Puchała-Rojek (Muzeum Narodowe w Warszawie)
12:45 przerwa kawowa
13:00 Fotografia według Witolda Węgrzyna
— mgr Anna Polańska (doktorantka Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego, kustosz Biblioteki Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku)
13:30 20 lat Studium Fotografii ZPAF – między akademizmem a realizacją pasji?
— dr Wojciech Sternak (Wydział Dziennikarstwa Informacji i Bibliologii, Uniwersytet Warszawski)
14:00 dyskusja
14:30 – 15:30 przerwa
Historie i współczesność teorii fotografii
15:30 Psychologiczna teoria prawa jako klucz do rozumienia fotografii. U źródeł myśli Jana Sunderlanda
— dr hab. Szymanowicz, prof. UAM (Wydział Pedagogiczno-Artystyczny, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu)
16:00 Fotografia według Urszuli Czartoryskiej: pomiędzy teorią, krytyką i historią medium
— dr Kamila Dworniczak (Zakład Teorii Sztuki Instytutu Historii Sztuki, Uniwersytet Warszawski)
16:30 Co nowego w teorii? Przegląd publikacji fotograficznych w Polsce po 2010 roku
— dr hab. Marianna Michałowska, prof. UAM (Instytut Kulturoznawstwa Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu)
17:00 przerwa kawowa
17:15 Fotografia chłopska a historia fotografii polskiej. Przypadek fotografii chłopskiej na Podlasiu
— mgr Maja Rogala (Instytut Studiów Kulturowych, Uniwersytet w Białymstoku)
17:45 O wystawie „Fotografia chłopów polskich” – przyczynek do rewizji narracji polskiej historii fotografii
— dr Dorota Łuczak (Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
18:15 dyskusja
18:45 Fotografia – pytania o medium — pokaz filmu autorstwa prof. zw. Andrzeja Florkowskiego (Katedra Fotografii, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu)
19:15 zakończenie pierwszego dnia obrad
WTOREK
Teoria fotografii w dyskursie naukowym innych dyscyplin wiedzy
9:00 Wokół „spojrzenia turysty”. Fotografia jako metoda badawcza w antropologii turystyki
— dr Anna Duda (Instytut Studiów Międzykulturowych, Uniwersytet Jagielloński)
9:30 Fotograficzne albumy Kazimiery Alberti w oparciu o metodę etnoteatru w rozprawie kulturoznawczej
— mgr Maciej Dziaczko (doktorant Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach)
10:00 przerwa kawowa
10:15 Status fotografii w podręcznikach szkolnych. Analiza wybranych podręczników do wiedzy o sztuce i wiedzy o kulturze w polskim systemie edukacyjnym
— dr Anna M. Zarychta (Katedra Fotografii, Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna w Łodzi)
10:45 Z dziejów podwodnej fotografii. Zarys problematyki
— prof. zw. Marek Sokołowski (Katedra Socjologii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie)
11:15 dyskusja
11:45 – 12:45 przerwa
Praktyka artystyczna vs edukacja: praktyki fotograficzne w kulturze postmedialnej, fotografia w sieci a nowe modele postaw twórczych, sztuka jako dokumentacja, dokumentacja jako sztuka
12:45 Pułapki – Symulacje – Transmisje. Multisensoryczność obrazów technicznych
Prof. zw. Piotr Wołyński (Katedra Fotografii, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu)
13:15 Pobocza edukacji fotograficznej
mgr Marek Noniewicz (Muzeum Fotografii przy Wyższej Szkole Gospodarki w Bydgoszczy)
13:45 Solarigrafia – 20 lat pewnego eksperymentu
mgr Paweł Kula (Katedra Fotografii, Akademia Sztuki w Szczecinie)
14:15 dyskusja
14:45 oprowadzanie kuratorskie prof. Piotra Wołyńskiego po wystawie Pułapki_Transmisje_Symulacje. Obszary postfotografii — Galeria Miejska Arsenał, Stary Rynek
